Het is dit jaar 750 jaar geleden dat in Aardenburg de bedevaart op gang kwam naar Onze Lieve Vrouw van Aardenburg. Komende maanden wordt daar bijzondere aandacht aan geschonken. Het jubeljaar werd op zaterdag 15 april geopend met een lezing door Jean-Luc Meulemeester, lid van de vzw Brugge-Mariastad. Aansluitend werd het jaarprogramma, wat u hieronder kunnen lezen, bekend gemaakt.
Vanaf het laatste kwart van de 13e eeuw ontstond in de O.L. Vrouwekerk van Aardenburg een Mariadevotie. De verering kende haar jaarlijkse hoogtepunt in de week na Pinksteren die als 'den Ommeganck' bekend stond. Als bedevaartoord kende Aardenburg zijn grootste bloei waarschijnlijk in de eerste helft van de 15e eeuw. Het is opvallend dat een aantal overleveringen omtrent bijzondere kenmerken van de Aardenburgse verering (met name over het cultusobject en de zich in Brugge afspelende devotie voor O.L. Vrouw te Aardenburg) uit veel later tijd stammen. Nadat de parochie in 1804 opnieuw was opgericht, werd geprobeerd de oude verering nieuw leven in te blazen.
Jaarprogramma
Tentoonstelling
In de periode van zaterdag 15 april tot en met eind oktober is er een Maria-tentoonstelling in de kerk. “Maria, ten voeten uit” De kerk is dagelijks geopend en de tentoonstelling is vrij te bezoeken.
Stadswandeling
Er wordt een folder uitgegeven met daarop een wandeling door Aardenburg. Deze wandeling gaat langs plaatsen waar iets te vertellen/te zien is van de Maria-verering in Aardenburg. De wandeling kan individueel gedaan worden, en op verzoek kan deze ook gedaan worden onder begeleiding van een gids. De folder is voor € 1,00 te koop.
Monumentendag
Tijdens het open-monumentenweekend zijn er ook op gezette tijden rondleidingen in de kerk. En u kunt daarbij een uniek kijkje nemen in de grote toren en boven de unieke houten kruisribgewelven.
Tevens is er een Maria-tentoonstelling in de kerk. Deze heeft als thema “Maria, ten voeten uit” en bestaat uit zeer diverse Mariabeelden , die hoofdzakelijk afkomstig zijn uit West-Zeeuws-Vlaanderen. Het geheel is mooi opgesteld in beide zijbeuken van de kerk. De kerk is overigens dagelijks te bezoeken tussen 9.00 en 17.00 uur.
Pontificale Mariaviering
Op zaterdagavond 7 oktober houden we een feestelijke viering in de kerk te Aardenburg en dit naar aanleiding van het Jubeljaar 750 jaar Aardenburg-Bedevaartstad. Brugge en Aardenburg hebben in het kader van de Maria-verering nauwe historische banden.
De historie:
De relikwie van het Heilig Bloed werd door graaf Diederik van den Elzas rond 1150 mee naar Brugge genomen. Het wordt nog ieder jaar, zoals velen hier in de streek weten, vereerd in de indrukwekkende Heilig Bloedprocessie. Van oudsher had Aardenburg op velerlei vlak bij-zondere banden met Brugge. En zo kreeg Aardenburg, dat toen nog Rodanborgh heette, ook (een deel van) deze kostbare reliek. Dat geschenk dateert volgens een oude kroniek uit 1256.
Dat was vlak voor het jaar 1273 waarin zich de eerste wonderen openbaarden aan het beeld van de Maagd Maria “die God voortbrengt”. Die gebeurtenis van 1273 houden we nog steeds in ere. Vandaar dat we nu, in 2023, herdenken dat 750 jaar geleden Aardenburg een bedevaartstad is geworden. Vanaf de twaalfde eeuw al was Rodanborgh één van de vooraanstaande steden van Vlaanderen. De verbinding met de zee via de Ee was ook van groot belang voor de handel met het buitenland. De stad was lid van de Vlaamse Hanze van Londen. Dat was een verbond van havensteden in West- en Noord-Europa.
Vlaamse graven en sommige koningen verleenden de stad Aardenburg bijzondere voorrechten, zoals het stadsrecht kort voor 1187, vergunning voor een jaarmarkt en vrijheid van tol op omringende wateren.
Naast de vele handelslieden uit heel Europa stroomden na 1273 ook grote groepen pelgrims naar de Aardenburgse Onze Lieve Vrouwekerk. De stad werd één van de belangrijkste bedevaartplaatsen van Vlaanderen.
In de week na Pinsteren, de lange weecke van Sinxen genoemd, stonden alle plechtigheden in het teken van de Mariaverering waarbij de verbinding met Brugge duidelijk naar voren kwam. Op Pinkstermaandag kwamen jaarlijks de Brugse handschoenmakers naar Aardenburg om het Mariabeeld met een nieuwe mantel te vereren. Op dinsdag hield men een processie met de reliek van het Heilig Bloed. Daarbij waren de Brugse bedelorden betrokken. Vergezeld door de kapittels van de grote Brugse kerken ging men op donderdag in een grootse ommegang naar Hannekenswerve dat ten noordoosten van Rodanborgh lag, iets boven het huidige Draaibrug, waar een plechtige Mis werd opgedragen. Het Mariabeeld werd bij deze processie in een glazen schrijn meegevoerd. Het was dan gekleed in de mantel die op de maandag ervoor was geschonken.
En op grond van deze historische banden is daarom speciaal de bisschop van Brugge, Lode Aerts, uitgenodigd voor deze bijzondere viering, en heeft reeds toegezegd.
De goede banden met de stad en het bisdom zijn er immers nog altijd. Uiteraard is ook de bisschop van Breda, Jan Liesen, uitgenodigd. De bisschop van Breda heeft het genoteerd maar het is afhankelijk van zijn gezondheid.
De viering zal opgeluisterd worden door het Gemengd koor Sint Caecilia o.l.v. Ad van de Wege en het Koor Aardenburg (voormalig Jongerenkoor) met combo o.l.v. Freddy Moens. Aan de voorbereiding van de dienst zal ook meegewerkt worden door de Liturgiegroep Aardenburg. Na de viering is er uiteraard gelegenheid tot ontmoeting. De aanvang van de viering is 19.00 uur. “We hopen met velen deze bijzondere kerkdienst te vieren.” Iedereen van harte welkom.
Slotconcert
Op zondagmiddag 22 oktober zal er een slotconcert van dit jubeljaar verzorgd worden door het koor Collegium De Dunis uit Brugge onder leding van Ignace Thevelein. Dit zal plaatsvinden in de kerk te Aardenburg. Hiervoor zijn reeds toegangskaarten te koop. Deze kosten slechts € 10,- en zijn vanaf heden te koop via onderstaande gegevens.
Op het programma staan gregoriaans, Renaissancepolyfonie en hedendaagse koorwerken over de Paastijd en de figuur van Maria. Er wordt tevens medewerking verleend van saxofoon (die improvisaties speelt bij bepaalde werken) en serpent (middeleeuws blaasinstrument).
De aanvang van het concert is 15.30 uur in de RK Kerk aan de Weststraat 80 te Aardenburg.
Het koor Collegium de Dunis werd opgericht in oktober 1995 en staat van in het begin onder de artistieke leiding van dirigent Ignace Thevelein. Sedert zijn oprichting stelde het koor aan zijn publiek een breed spectrum van concertprogramma’s voor.
Naast meerdere cantates en de motetten van J.S. Bach werden ook diens Weihnachtsoratorium, Johannespassie, Markuspassie en Mattheuspassie uitgevoerd, evenals De Messiah van G.F. Händel en het Gloria van A. Vivaldi.
Collegium de Dunis heeft ook een sterke reputatie uitgebouwd op het gebied van a capella muziek en dit in een gevarieerd repertoire van muziek uit de renaissance tot heden. Het koor brengt geregeld thematische polyfonie-concerten, waarbij de tekst van de werken als leidraad doorheen het concert loopt.
Het koor bracht reeds verschillende cd’s uit, zoals “Laus Tibi”, met polyfonie uit de renaissance, “Puer Natus est” met polyfonie voor de kersttijd, “Nu zijt wellekome” met Vlaamse kerstliederen en “Ubi caritas” met hedendaagse koormuziek.
Dirigent Ignace Thevelein
Ignace Thevelein (1953) werd na zijn studies aan het Lemmensinstituut te Leuven en het Grootseminarie te Brugge tot priester gewijd. Van 1978 tot 1985 studeerde hij aan het Koninklijk Muziekconservatorium te Gent, waar hij eerste prijzen behaalde in notenleer, harmonie, muziekgeschiedenis en koordirectie. Ignace Thevelein is oprichter en dirigent van het concertkoor Collegium de Dunis.
Hij is diocesaan verantwoordelijke voor de kerkmuziek van het bisdom Brugge. Als kapelmeester van de Sint-Salvatorskathedraal te Brugge dirigeert hij het Brugs kathedraalkoor. Ignace Thevelein is artistiek leider van de Kooracademie Brugge (voorheen ‘Internationale Bachdagen’), een organisatie die jaarlijks cursussen en workshops inricht voor koorzangers en -dirigenten.
Hij publiceerde het boek ‘Officium’ en samen met Piet Thomas het ‘Geestelijk Liedboek van de Lage Landen’ bij uitgeverij Lannoo. Bij uitgeverij Averbode publiceerde hij samen met Jos Bielen ‘Wieg hen in jouw eeuwigheid’, ‘Maria is jouw naam’ en ‘Samuëlliedjes’ en werkte hij mee aan de samenstelling en uitgave van de nieuwe Zingt Jubilate, het officiële zangboek van de Vlaamse kerk.
Ignace Thevelein geeft regelmatig lezingen over muziek bij diverse organisaties: de Passies en het Weihnachtsoratorium van J.S. Bach, Kerstmis in koormuziek, Vlaamse kerstliederen, Ludwig van Beethoven, Natuur en muziek, Brugge en de muziek in de 15de eeuw, Liturgische muziek in een abdij tijdens de late Middeleeuwen, Winterreise van Franz Schubert, Spirituele dimensie in muziek,…
Herdenkingstegel/ -munt
Er zal naar aanleiding van dit jubeljaar een tegel of herdenkingsmunt uitgegeven worden. Deze zal bij uitreiking gezegend worden en zal tegen kostprijs te verkrijgen zijn (middels voorinschrijving).
Leden werkgroep Aardenburg-Bedevaartstad:
Lidy Durenkamp, Rieneke Dhont, Frans van Geyt, Rino Pieters, Leo Ducheine, Marc Moens.
Heilige Maria Hemelvaart-kerk | Weststraat 80, 4527 BV Aardenburg | 06-51996052 | aardenburgbedevaart@zeelandnet.nl